Laik Olmadan Yurttaşlık Olur mu?

Amiraller bildirisinin yarattığı fırtınalar, dış politikadaki çıkmazlar, enflasyon rakamları, pahalılık ve yoksulluk konuları arasında 10 Nisan Laiklik gününün 93. yıldönümünü kutluyoruz. Yeterli mi? Hayır. Bana göre gün olarak değil de “Laiklik Haftası” olarak kutlanmalı. Sabah, Anadolu Lisesi Mezunu, Üniversite sınavlarına hazırlanan Öykü’ye sordum. Bu gün 10 Nisan? Sizce 10 Nisan’ın önemi nedir? diye.  “Polis Haftası” dedi. Başka? diye sorunca, işin içinden çıkamadı.  Ne diyelim? Eğitimde geldiğimiz nokta herkesçe biliniyor. Hele Korona salgınından sonra yerlerde sürünüyor eğitimimiz.

Evet, Bu hafta Polis Haftası. 5 Nisanda başlıyor, 11 Nisanda bitiyor ve yedi gün sürüyor.  Bu arada emniyet teşkilatımızın Polis Haftası’nı da kutlayalım. Polis Haftası elbette çok önemli ama onun kadar  önemli olan Laiklik Haftasıdır.  Çağdaş olmanın, yurttaş olmanın temel ögelerinden biridir laiklik.
Türkiye Tanıtım, Araştırma, Demokrasi Laik Oluşum Vakfı (TÜLOV) ve Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) 5 Nisan akşamı saat 20.00 de 1,5 saat süren “Laiklik Olmadan Yurttaşlık olur mu?” etkinliğini Zoom üzerinden gerçekleştirdi. YouTube’dan da ayrıca yayınlandı.  Özellikle izlemenizi öneririm.  Programda gençler sordu, günümüzün gözde Gazetecileri, Cumhuriyet Gazetesi Yazarları Barış Pehlivan ve Barış Terkoğlu Laikliği kendi açılarından yanıtladı ve açıkladılar.

Toplantıyı iki genç yönetti. TÜLOV adına Vakıf Müdürümüz Tansu Özcan, ÇYDD adına ise bursiyer Simge Bozkurt hem sordular, hem yönettiler. Kavramlardan hareket ederek ‘Laik nedir? geçmişten günümüze  laiklik süreci nasıldır? sorusunu Özcan sordu. Bu programın ilk sorusuydu.  Gazeteci Pehlivan konuya bir örnekle başladı. 1969 yıllarında yaşanan Yargıtay Başkanı İmran Öktem olayından başlayarak bugüne yani günümüze dek laik düşüncenin başına gelenlere değinerek,  laikliğin nerelerde sıkıştırıldığını anlattı. O gün bir kişi üzerinden yapılan tartışmaların bugün toplumsal bir hapse kadar nasıl getirildiğini açıkladı. Laikliğin suni gündemlerle oluşturulan cenderelerden kurtarılması için daha canlı yaşanması gerektiğini söyledi. Bugün ekonomide gelinen zorlukların aşılmasında laikliğin önemine vurgu yaptı. Laiklik olmadan, laik bir toplum olmadan, ekonomik gelişmişliğin, ekonomik bağımsızlığın olamayacağını açıkladı.

Simge Bulut, laiklik yurttaşlık ilişkisini Sayın Terkoğlu’na sordu. Terkoğlu da Tudor Hanedanlığı ile ilgili The Tudors Tv Dizisinden örnek vererek; İngiliz Kıralı 8. Henry’nin entrikaları ya da çeşitli oyunları, planlarıyla, kendi isteklerini arzularını yapabilmek için dini kurumları bile nasıl yıprattığını, değiştirdiğini anlattı. Kral Henry Anglikan’ın Kilise ya da Anglikanizm’in doğmasına yol açmasından başlayarak, günümüzde ki laiklik, yurttaşlık kavramlarına kadar uzanan sürece değindi.

Laiklik ile Halk arasındaki ilişkiye değindi. Laik demek halk demek olduğunu izah etti. Birinin olmaması diğerinin de olamayacağına değindi. Yapışık ikiz örneğinde olduğu gibi birbirinden ayrı tutulamayacağını söyledi. Laiklik, kişiyi kulluktan kurtararak bireyler arasında eşitlik sağladığını ifade etti. Cumhuriyet ilkeleriyle laikliğin, yurttaşlık ile eş anlamda olduğunu ifade etti. Bugün bu eşitlik yapısının yıkılmaya çalışıldığına değindi. İstanbul Sözleşmesinin iptalinin ardından gündeme getirilen Anayasayı değiştirmek ve Anayasa mahkemesinin kaldırma isteğinin temelinde, Laiklik ve Yurttaşlık müessesesini ortadan kaldırmak olduğunun altını çizdi. Bir ümmet toplumu yaratmak hedefleri var. Laik toplumu hatta laik devleti kaldırma çabalarının gün geçtikçe daha da arttığını belirtti. Bunun için laik toplumu oluşturan bireylerin, laikliğin geldiği aşamaları koruması, hatta daha ileri taşınması için çok daha örgütlü, çok daha bilinçli çaba gösterilmesi gerektiğini ifade etti. Laiklik kazanımlarının daha ileri noktaya taşınmasında, öncelikle kamusal laikliğin korunması ve toplumsal laikliğin geliştirilmesinin şart olduğunun söyledi.

Her zaman söylediğimiz gibi laiklik, halktan, yurttaşlıktan yana olduğu gerçeği ile gelişmiştir. Laiklik kavramı, sözlüklerde belirtilen “devlet ve din işlerinin ayrılmasıdır” tanımından çok daha ileri ve geniş anlamlar taşımaktadır. Laiklik yaşatır. Laiklik insanlaştırır.

Sevgili Göcek Gazete okurları, sizlerin de 10 Nisan Laiklik Gününüz Kutlu olsun.