Zeytin

Torunum Zeynebin köpeklerinden birinin adı Zeytin. Ne güzel isim değil mi “Zeytin”? Ele avuca sığmıyor. Marifetleri çok. Ben de bugünlerde ülkemizde en çok konuşulan zeytin hasatından, zeytin ağacından söz edeceğim.

Ölmez ağacı derler zeytine. Uzun yıllar yaşar. Dünyanın en uzun ayakta kalan zeytin ağacı ülkemizdedir. Hatay ili, Payas  ilçesinde 14 asıra doğru merdiven dayıyor. 1352 yaşındaki zeytin ağacı, Payas ilçesindeki Sarı Selim Camisinin bahçesinde yaşamını sürdürüyor. “Hünkar zeytini”olarak da anılan zeytin ağacımız, camiden de 223  yıl daha yaşlıdır. II. Selim Camii 1574-1575 yıllarında yapılırken bahçede kesilmeden bırakılan zeytin ağaçlarından biridir. Ben emekliyim dediği filan yok hâla yıllık 100 ila 300 kg zeytin verir, yağ verir... Dallarında kuşlar tüner, gölgesinde insanlar dinlenir.

Zeytin ağacına neden “ölmez ağacı” denir? Ömrünü tamamlayan zeytin ağacının gövdesi kurur  ancak köklerinden yeşeren sürgünlerden (bizim oralarda piç derler) yeni bir ağaç sürgünlenir büyür. Fethiye Göcek Mahallesi, Taşbaşı-Demirtaş mevkiinden rahmetli dedelerimizden Recep Demir’in evinin bahçesinde çok yaşlı bir zeytin ağacı vardı. Kurumuştu. Kestiler. Kökünden birçok sürgün çıktı. Aşılandı. Bugün 5-6 zeytin ağacı yan yana yaşıyor ve zeytin vermeye devam ediyorlar. İşte bu nedenlerden dolayı  zeytin ağacına “ölmez ağacı” derler. Romalılar, zeytin ağacının sonsuz bir yaşam gücüne sahip olduğu için ona “Vivax Oliva” yani “yedi canlı zeytin” adını vermişlerdir.

Zeytinin anayurdu Anadolu; Mardin’in Derik ilçesi olduğu söylenir. Derik zeytininin de 10 çeşidi olduğu bilinmektedir. Dünyada en çok zeytin üreten ülkesi, yani birincisi İspanya’dır. Türkiye %5’lik zeytin üretimi ile İspanya, İtalya, Yunanistan ve Tunus’tan sonra 5. sırada yer alır.

Dünyanın en kaliteli zeytinyağları üretildiği yerlerin başında Edremit Körfezi, Kazdağları etekleri, İtalya Toscana ve Yunanistan Girit adası gelse de; Muğla’dan Milas ve Fethiye zeytinlerimizi de unutmamak gerekir. Ülkenin birçok yerinde olduğu gibi Fethiye bölgesinde de zeytin hasatı ve zeytinyağı fabrikaları çalışmaya başladı. Dün, yani 21 Kasım Pazar günü, Fethiye Göcek Mahallesinin komşu mahallelerinden olan Gökçeovacık Mahallesinde yeni kurulan ve üretime geçen “No 52 Eski Gökçeovacık Soğuk Sıkım Zeytinyağı Fabrikasını” ziyaret ettik. Fethiye’nin sevilen Mali Müşavirlerinden aynı zamanda zeytinseverlerinden, Yücel Börekçi, eşi Fatma hanım ve yörenin popüler folklörcüsü, eniştem Aydın Taşkın ile fabrikayı birlikte gezdik ve yetkililerden bilgi aldık. Makinaları son model, yeni ve Türkiye’de tek olduğunu iddia ediyorlar. Hatta bu makinalardan sadece İspanyada birkaç fabrikada varmış. Yöremizde ve bölgemizde böyle güzel yatırım yaptıkları için Türkiye’nin Popüler Girişimcilerinden Fırat Yaman Er ve Batuhan Sağlam ekibine içten teşekkürlerimi iletmek isterim. Fabrika tıkır tıkır çalışıyor. Üretilen zeytinyağ laboratuvar değerleri 0,5 ila 08 asit değerlerini taşıyor. Soğuk sıkım ile 3 İla 7 kg arasında değişen zeytinden 1 kg soğuk sıkım yağ üretiliyor. Fabrika İsteyen zeytin üreticilerine, kasa ve zeytin silkme makinaları veriyorlar. Kalite bozulmasın diye. Ayrıca sağlıklı taşıma konusunda da yardımcı oluyorlar.

Soğuk sıkım yağları tüm vitaminlerin, fenol ve antioksidanların en yüksek düzeyde zeytinyağı içinde yer almasını sağlıyor. Soğuk sıkım ile elde edilen zeytinyağının tüm detayları İle ölümsüzlük iksiri zeytin ve zeytinyağların sağlığımız açısından yararlarını gelecek haftadaki yazıma bırakarak sağlıklı yaşamak öncelikli olarak bizlerin birincil görevimiz olduğunu anımsatmak isterim. Mutluluğun birinci koşulu sağlıklı olmak sağlıklı kalmaktır.

Dr Nurettin Demir

Göcek

22.11.2021