Yeni Nesil Belediyecilik

Marmaris Kent Konseyi 31 Mart 2024 yerel seçimler yaklaşırken bir dizi yerel yönetimler panelleri düzenliyor. Başta Konsey Başkanı Sayın Ufuk Pekdemir olmak üzere emeği geçenlere öncelikle teşekkür ederim. 

Eski Bakanlardan Fikri Sağlar’ın 2 Aralık günü “Yerel Yönetimlerin ikilemi; Rant mı? Halk mı?” Konferansından sonra geçtiğimiz Cumartesi (15 Aralık) Marmaris Armutalanı Kültür Merkezinde önceki dönem SHP Genel Başkanı, Dışişler Bakanı ve Ankara Büyükşehir Belediye başkanı Murat Karayalçın “Kent Hakkı” ya da “Yeni Nesil Belediyecilik” ile ilgili bir seminer verdi. Heç saatlere kadar süren ve ilgi ile izlenen seminerde dikkat çeken konuları sizlerle paylaşmak istedim. 

Yerel yönetimlerin ihtiyaç ve sorunlarının çözümü artık büyük (bütün) şehirlerin sınırlarını aştığını söyledi. Örnek olarak İstanbul Büyük Şehir’in su sorunun çözümünde 300 km uzaktan su getirildiğini ifade etti. Dolayısiyle yerel yönetimde büyük şehir yada bütün şehir yönetim ve planlamanın yetmediğinin altını çizdi. Bölgesel planlamanın önemine vurgu yaptı.  Bölgesel çözüme örnek olarak Fethiye’den Ayvalık hatta Çanakkaleye kadar bölgesel planlamanın ve projelerin yapılması gerektiğini ifade etti. 

Karbon salınımının azaltılması yani karbon ayak izinin düşürülmesi önümüzdeki 21. yüzyılın ikinci çeyreğinin en önemli konularından biri olacak. Karbon salınımını azaltma çabaları yöneticileri epey uğraştıracak. Karbon belediyeciliğinden yeşil belediyeciliğe geçişte planlama ve projelerin önemi daha da artacak dedi. Karbon salınımını artıran faktörlerin dünya iklim değişikliğine neden olduğunu yaşayarak görüyoruz. Dünyanın sıcaklığı 1,5 santigrat artmış durumda. Buna bağlı olarak kuzey kutbunun buzullarının erimesi. sellerin, su taşkınlarının yada kuraklığın doğa ve insan yaşamını olumsuz etkilediğini görüyoruz yaşıyoruz. 

Yaşadığımız evrende dünyamızı tehdit eden karbon belediyeciliğine alternatifi olarak yeşil belediyecilik ön plana çıkıyor. Peki nedir yeşil belediyecilik? Özet olarak; yeşil belediyeler, ekolojik ve toplumsal sürdürülebilirliğe odaklanan belediyeleri gösteriyor. Yeşil ekonomiyi desteklemek, yeşil enerjiye geçişi teşvik etmek ve yeşil şehirler yaratmak için planlı çalışmak demektir. Yeşil belediyecilik adil bir şehir planlamayı da esas alıyor. Mutlu huzurlu yaşanabilir adil kent yaratmak ve yoksul kesimlerin bu olanaklardan eşit olarak yararlanmasını sağlamaktır. Bu hedefe ulaşabilmek için de STK, Kent Konseyleri, oda ve birlikler ile birlikte ortak akılla projeler üretmek gerekiyor. Karayalçın; halkın sahip çıkmadığı yada halkın içinde olmadığı projeler başarılı olamayacağının altını  çizdi. Kent yoksulu ve yoksulluğunun giderilmesi de yeni nesil belediyeciliğinin en önemli hedeflerinden biri olmalıdır dedi. 

Anayasal bir hak olan konaklama sorunu yeşil belediyecilik anlayışı içinde çözülmelidir. Bunun için; uydu kentler yapmak, raylı sistemlerle yerleşim alanlarını birbirine bağlayacak ucuz, konforlu ulaşım olanaklarını sağlamak gerekiyor.

Büyükşehir yasasının yetmediği, bazı alanlarda eksik kaldığı ortadadır. İstanbul Büyükşehir 17 milyon nüfusunun sebze meyve gibi beslenme yani gıda gereksinimini 76 il den sağlanmaktadır. Bunların taşınması için yollardaki araç ve karbon salınımı düşündüğümüzde devasa bir tablo ortaya çıkıyor. Yazımızın ilk bölümünde de değindiğim gibi bölgesel planlama ve kalkınma elzem oluyor. Merkezi yönetimin ve TBMM bu anlayışı kolaylaştırması çok önemlidir.

Artık kısa dönemli planlamaların boşuna masraf olduğu görülmelidir. 30 yılın hatta 50 yılın planlamaları yapılmalıdır. Sadece illerin değil bölgenin buna göre planlanması gerekiyor.

Yine Muğla’dan örnekleme yapacak olursak; Bodrum, Milas, Datça, Marmaris ve Fethiye gibi turistik ilçelerin yaz nüfusu en az kış nüfusunun 4- 5 katını aşmakta olduğu gerçeğini göz önüne alırsak, bugünkü yasa ve yönetmeliklerle yeterince sorunların çözülemediği görülmektedir. Çözüm olarak bu tür yerel yönetimlere Büyükşehir yetki ve imkanlarının verilmesi gerektiğini önerdi Sayın Karayalçın.

Ulaşım, işsizliğin giderilmesi yani istihdam, 

yoksullukla mücadele, depreme dayanıklı ve güvenli konut edindirme, yeşilin arttırılması, karbon salınımınının azaltılması ana yeni nesil belediyeciliğin hedeflerdendir. Engelliler başta olmak üzere dezavantajlı toplum kesimlere kaliteli yaşam olanaklarının sağlanması artık bir Şehreminin tek başına altından kalkabileceği bir durum değildir. Toplumsal yada sosyal belediyeciliğin halk ile ortak akılla üstesinden gelebilir. Bunların yapılabilmesi için de iyi bir finansman ve ekonomik politikalarla sağlanabilir. Kaynak kadar hatta kaynaktan da ileri iyi bir vizyona gereksinim vardır.

Toplumcu, yeni nesil belediyecilikte buluşmak dileklerimle….

Dr Nurettin Demir

17.12.2023

Göcek