Muşmula… Sarıkız… Yenidünya…
Bahar dalları badem çiçekleriyle adeta yarışırlar ‘hey !.. duyduk duymadık demeyin bahar geldiii…’’ diye… Park bahçelerde ilk çiçek açanların başında bahar dalları gelir. Görünce baharın gelmekte olduğunun anlarız.
Leylekler baharın müjdesi deseler de hem küresel sıcaklıkların artması hem iklimlerin değişmesiyle leylekler de uğramaz oldu kuzey yarım küreye… Sahi son yıllarda hiç göreniniz var mı?
Eşimin kazası nedeniyle zorunlu olarak iki hafta İzmir’de kaldıktan sonra çocukluk sevdam Göcek’e geldim. Mehmet Demir Kalimche Evleri Sitesindeki evime doğru giderken bahçe duvarından yola doğru sarkan “muşmula” dallarına takıldım. Bu yıl seyrek yağan nisan yağmurlarından birinin sonunda bulutların arasından sızan güneş ışınlarının parlattığı sarı meyveleri gördüm. Mayhoş tadıyla favori meyvelerimden olan muşmulalardan birkaç tane kopardım, yedim. Yüzüm biraz ekşidi. “Muşmula suratlı” tabiri bundan mı geliyor bilmem? Ben çocukluğumda muşmula olarak bildiğim, o güzelim meyvelere başkaları “Malta eriği” derlermiş. Yıllar içinde başka isimlerinin de olduğunu öğrendim. “Yenidünya”, “sarıkız”. Bu isimler de pek yakışıyor. Oğlum Emre 3,5 aylık olan kızının doğumunda “Mavi” gelinim Sırma da “Melodi” adlarını verdiler. Büyüyünce istediğini kullansın diye.
Türk Dil Kurumu da; yenidünya için "Gülgillerden, Akdeniz çevresinde yetişen, büyük, pürüzsüz ve sert yapraklı bir ağaç (Eriobotrya Japonica)" , "Bu ağacın erik büyüklüğünde, iri çekirdekli, sarı renkli, sulu ve mayhoş meyvesi, Malta eriği." olarak bilgilendiriyor. Üstelik yıl boyunca hep yeşil kalıyor, yapraklarını da dökmüyor.
Baharın ilk habercilerinden badem ağaçlarının çağla-bademlerden hemen sonra baharın geldiğini pekiştiren meyvelerin başında gelir. Ana yurdu Çin’dir. Üretip yaygınlaştıranlar ise Japonlar olmuş. 300’den fazla çeşidi varmış. Manavlardaki marketlerdeki adı daha çok “Yenidünya” olan muşmulalar sağlık için güvenle yenebilecekler meyvelerin başında gelir.
Parası mı? Onu bilmem? Hıyarın kilosunun 32,00 TL olduğu bir ülkede kaça satılır ki?
Hani sağlık açısından çok yararlı dedim ya; A, B, C vitaminleri bakımından zengindirler. C vitamininin limondan fazla olduğunu yazan kaynaklar var. Glikojenik meyvelerden olmadığı için şeker hastaları güvenle yiyebilir. Demek ki; diyabeti önleyen ve kolesterolü dengeleyen yenidünya meyvesi düzenli olarak tüketildiği takdirde kan şekerini de dengelemeye katkı sağlar. Yenidünya meyvesi kemik sağlığını da korumaktadır. Bağışıklık sistemini güçlendirir, kansere karşı koruyucu özellikleri de vardır. Nadir de olsa iri çekirdeklerini kurutup toz olarak kullananlarda varmış. Bazı etli yemek çeşitleri de gastronomi gözdelerinden. Göz ve özellikle solunum sistem sorunlarının önlenmesi ve çözülmesinde de yaralı bir meyvedir. Kabızlık derdi, sindirim sistemi sorunları olanlara önerilir. Lif açısından zengindir. Cildimizin yenilenmesine, güzelleşmesine katkı sağlar.
Ne diyor Kemal Kılıçdaroğlu; “Sana söz yine baharlar gelecek… Sana söz umutlar bitmeyecek…”. “Yine Baharlar Gelecek. Bay Kemal Sözünden Dönmeyecek.”
Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında bahar dalları, yenidünyaları, sarı kızları, muşmulalarıyla gelmekte olan baharlar hiç bitmesin, çocuklar yatağa aç gitmesin. Gelin hep beraber umutları büyütelim, mutlulukları çoğaltalım. 15 Mayıs’a ne kaldı ki? Çok az kaldı. Var gücümüzle çalışalım…Mutlu, huzurlu bir Türkiye’yi kuralım.
Göcek
10.04.2023