Kına Yakmak

Epey kırıklığım var. Grip mi yoksa koronanın yeni versiyonu Eris miyim? Virüsün son mutasyona uğramış türleri nedeniyle bugünlerde artan yeni vakalar yayılmaya devam ediyor. Covid-19'un bu yıl başında EG.5 (Eris) adı ile tanımlanan yeni alt varyantıdır. Direksiyonda bunları düşünürken eve doğru gidiyorum. 

Dereboğazı mahallesinin çocukluğumda Karakısık Şose maden yolu diye bilinen bugünkü Dalaman - Fethiye duble (bölünmüş) yoluna paralel yoldan geçerken Dikici Sokakta çadırlar kuruluyordu. ‘Kolay gelsin!’ diye selam verince akşama ‘Kınamıza bekleriz’ dediler.

Hemen anımsadım. Göcek Gürsu Pırnaz Yayla Yürüyüşlerinin değişmez rehberlerinden Rasık Dikici, oğlu Seven ile gelin adayı Çizem Durmuş’un düğün davetiyesini vermişti, anımsadım.

Evde istirahat, ilaç ve dinlenmeden sonra davul zurnaların çalındığı düğün evine gittim. Masalar kurulmuş. Davullar zurnalar yanında sazlarıyla gelen yerel sanatçılarda düğün akşamına ayrı bir tad katıyorlardı. Kadın erkek hep birlikte sokak düğünü coşkuyla devam ederken, kına zamanı gelmişti. Bir genç kız ile bir delikanlı kına tepsisini dolaştırmaya başladılar. Herkes gönlünden tepsiye 20-50-100 TL atmaya başlandı. Tepsi dolaşırken bir yandan da kına yakılmaya başlanmıştı. Genelde düğünün ilk akşamı kına kız evinde yakılır, oğlan evi ayrı eğlenir. Ama bu geceki düğünde kız evi ile oğlan evi birleşmiş, ortak bir kına gecesi yapmışlar. Laik Türkiye Cumhuriyetinde kadın erkek birlikte eğlenip birlikte mutluluklarını paylaşmaları ne güzel bir duygu. Gecenin geç saatlerine kadar eğlenceler devam etti. Yine yerel sanatçılarımızdan Sebahattin Kundakçı sevilen türküleriyle eşlik etti.  

Kına gecesi şarkılarıyla, kına gecesi giysilerini giyen geline ve damata kınaları yakıldı. Kına gecesinde köyün her kesiminden zengin fakir, uzak yakın eş dost sokak düğününde bir araya geldiler. Eğlendiler, eğlendirdiler. 

Anadolu kültüründe yüzyıllardır geline kına yakılır, gelinin ailesi kızını gelenek ve göreneklerimize göre baba ocağından yeni yaşama uğurlarlar. 

Kına aynı zamanda temizliğin, saflığın, iyi niyetin simgesi olduğundan geline kına yakma coşku ile kutlanır. Bu kutlama gününe kına gecesi denir.

Dr. Mehmet Yardımcı kına kültürü ile ilgili olarak şöyle yazıyor. “Her toplumu kaynaştıran, bir arada tutan, tasada ve kıvançta ortak eylemler sergileyen çeşitli değerler bulunmaktadır. Bu değerler içinde en önde gelenleri ise gelenek ve göreneklerdir.

Türk halkının gelenek ve görenekleri arasında önemle korunanlardan biri de kına yakma geleneğidir.”

İki türlü kına vardır yeşil ve kırmızı en çok kullanılan ve bilinenlerdir. Kına, Arapça hına sözünün dilimize kına olarak geçmiş biçimidir. Kına, iki çeneklilerden kına ağacı denilen bir bitkinin kurutulmuş yapraklarının tozudur. En çok Afrika, Mısır, İran ve Hindistan’da yetişir. Yurdumuzda da İçel, Adana, Antalya yöresinde yetiştirilmektedir. 

Kınanın sağlık açısından da önemli kullanım alanları vardır.

Saçlarınız sıkça dökülüyorsa, kına saçlar için doğal bir şifa kaynağıdır. Bunun yanı sıra saç sağlığı için de oldukça faydaları vardır. Düzenli olarak kına saçlara uygulanması ile saçlarda meydana gelen bazı kırılmaları önlenebilir. Kına saç derisinin sağlıklı olmasına destek olarak yeni saç foliküllerinin güçlü çıkmasına katkı sağlar

Ayaklarda sık sık mantar, kaşıntı, koku oluyorsa kına ayaklarda yer alan mantarları temizler ve ayak kokularını giderir. Ayrıca ayaklarda oluşan yara gibi hastalıkları da tedavi eder.

Kınadan genel olarak herhangi bir ağrıyı geçirmek ve hafifletmek için de yararlanılabilinir. Buna ek olarak kına yanık yaralarının tedavisine de faydalı olup ağrıyı azalttığı için de yanık yaralarının hızlı iyileşmesini sağlar.

Çabuk kırılan el ve ayak tırnaklarında da kullanılır.  Çatlama eğilimi bulunan, zayıf tırnaklarının güçlendirici özelliği vardır. 

Kına günümüzde migren başta olmak üzere baş ağrılarına da iyi gelmektedir. Bunların içinden en çok kırmızı ve de pembe renklerde olan kına çiçekleri iyi gelmektedir. Baş ağrısını azaltmak için kınanın macun gibi uygulanması gerekir.

Kınadan erken ayrıldım. Eve geldiğimde haberler çok kötüydü. İsrail’de bir müzik festivaline yapılan ve 200 - 250 kişinin ölümüyle başlayan ve son 50 yılın en kanlı saldırısı, savaşını televizyonlarda gördüm. Eh savaş yanlıları kıçlarına kına yaksınlar demekten kendimi alamıyorum. Yazık oldu binlerce suçsuz insana. Yazık oldu dünya barışına.

Ülkemizi yönetenler Atatürk’ün “Yurtta barış Dünyada barış” sözünü unutmasınlar. Ülkemizi bu savaştan korusunlar.
Göcek
09.10.2023