Harıp, Harnup, Keçiboynuzu
Ağustos ayının sonuna doğru giden zamanda sıcaklar iyice bastırdı. Nem oranı İstanbul başta olmak üzere birçok ilimizde %80’leri aştı. İklimlerin, mevsimlerin şakülü kaçtı. Pahalılık tarım alanı başta olmak üzere her alanda insanı çıldırtan bir boyuta geldi. Nasıl mı? Son bir yılda gübre 7-8 kat arttı. Geçen sene ekim sahasında taban gübresi olarak kullanılan DAP gübresinin tonu 1000,00 TL iken bugün 50 kg’lık bir çuvalı 1000,00 TL’ye ulaştı. Mazot, ilaç ve işçilikte de durumlar hiç iç açıcı değil. Hasat dönemi bitiyor, ekim dönemi yaklaşıyor. Bu kış son yıllarda Anadolu’nun ekilmeyen tarlalarına kaçı daha eklenecek bakalım. Hep birlikte şapkamızı önümüze koyup düşünmeliyiz. Türkiye’nin ve halkımızın işi zor.
Ben bugün ters tarafımdan kalktım deyip, yataktan düz tarafıma yönelmek istiyorum. Göcek Taşbaşında dededen kalma Harıp ağacından toplanan meyvelerden söz etmek istiyorum. Bizim yöremizde keçiboynuzuna Kıbrıslılar gibi Harıp denir. Genelde harıp, keçiboynuzu ya da harup olarak bilinir. Yaz kış yaprakları yeşil kalan bir Akdeniz maki çalısı, ağacıdır. Baklagiller familyasından olup yazın gölgesinden, kışın meyvesinden yararlanılan çok değerli yeşil bir ağaçtır. Ülkemizde Karadeniz sahilleri de olmak üzere hemen hemen tüm sahillerimizde yetişir. Genelde ne su ne de gübre ister. Ama insanlığa yararlı keçiboynuzuna benzeyen meyveler verir. Orman Bakanlığının yetkilisi olsam yaygın ekimini yapar hatta teşvik ederdim. Anı ormanlarının yanı sıra,, Belediyeler’in parklara, yollara, yeşil alanlara ekmesini teşvik ederdim. Kısacası zeytin kadar değerli bir ağaç türüdür.
Adı Roma döneminden günümüze gelmiş keçiboynuzunun faydaları saymakla bitmiyor. Doğada ağırlığı değişmeyen bir tohum olarak keçiboynuzu kolesterol dostudur. Kötü kolesterol dediğimiz LDL kolesterolünü düşürme özelliği vardır. Trigliserit düzeyini düşürür. Potasyum miktarının yüksek düzeyde olmasını dikkate aldığımızda kalp sağlığı açısından da çok yararlıdır. Damar tıkanıklığını engeller.
Harnup pekmezi testesteron hormonunu artırmasıyla da epey popülerdir. Sperm sayı ve kalitesini artırdığı gibi cinsel gücü iyileştirici özelliğinden de yararlanılmaktadır.
Yoğurda göre üç kat daha fazla kalsiyum içerir. Özellikle kemikleri gelişme çağında çocuk ve gençlere ve ileri yaştaki yetişkinlere günde en az 2-3 adet meyvesinden, pekmezinden ara öğün olarak verilebilir. Demir açısından da zengin olduğundan kansızlığın giderilmesi için gıda takviyesi olarak verilebilir.
Çok iyi bir enerji kaynağıdır. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ziyarete giden konuklarına keçiboynuzu çayı ikram eder. Bu kadar enerjiyi nasıl sağladığını hep merak ederdim. Bunun sırrı harnup çayı olsa gerek.
Harnupun öksürük ilaçlarının ve çikolataların yapımında tatlandırıcı olarak kullanımı da mevcuttur. Harnup pekmezi tohumlarından elde edilen balsam, tekstilde apreleme için de kullanılır.
Gluten içermemesi nedeniyle çöliak hastaları için Harnup ürünlerinden, özellikle unundan ekmek, kek vb yiyecek yapımında kullanılır.
Zengin vitamin ve mineral içeriği ile harnup pekmezi, vücudumuza enfeksiyonlara karşı tam bir koruma sağlar. Grip, nezle ve soğuk algınlığı türevi hastalıklara yakalanmamak ya da iyileşme sürecini azaltmak için harnup pekmezi tüketilmesi tavsiye edilir. Göz ve sindirim sistemlerinin sağlılıklı çalışmasına önemli katkılar sağlar. Zayıflamak isteyenlere, diyetisyenlerin, diyet menülerine ilk yazacakları gıdaların başında gelmesi gerektiğini düşünüyorum. Lif içeriği zengin olan harnup bitkisi açlık hormonu olan ghrelinin salgılanmasını önler. Bu hormonun inhibe edilmesi ise tokluk hissi vereceğinden iştahı önler ve kilo vermenizi sağlar. Liflerin su emilimini arttırma özelliğinden kabızlık ve ishal önlemede de çok yararlıdır.
Harnup pekmezi, vücuttaki serbest radikallerin temizlenmesini antioksidan ve polifenol özelliği ile sağlar. Bu ise kanserli hücrelerin oluşumunu engeller. Toksin özelliği ile özellikle rahim ağzı kanserine neden olan hücreleri de önler.
İçerdiği mineral ve vitaminlerle, hücre yenilemesine, diş sağlığı ve diş eti hastalıklarına karşı yararlarını unutmamak gerekir.
11 yıldır uygulanan Ortadoğu politikaları nedeniyle içine düştüğümüz bataklıktan kurtulma çabalarına keçiboynuzu baklası (meyvesi), pekmezi, balı, unu yada çayların hangisi iyi gelir bilmem. Onu da Cumhurbaşkanı başdanışmanlarından Prof Dr İbrahim A. Saraçoğlu ya da Kanal 7’de sağlık programları yapan sınıf arkadaşım Ortopedist Op Dr Feridun Kunak’a sormak gerekir. Sağlıklı kalmak insanoğlunun birinci görevidir.
Göcek
22.08.2022